Türkmenistanda ýylyň başynda adatdan daşary sowuk howa sebäpli Garagum kanalynda emele gelen buzluklaryň netijesinde dörän suw joşmasyny uly diametrli geçirijiler bilen galdyrylan bendiň kömegi bilen saklamak başartdy. Mundan ozal bir hepdeden hem aşa wagt dowam eden synanyşyklar, şol sanda suwuň böwsüp çykan ýerini çägeli haltalar bilen ýapmak tagallalary netije bermändi. Bu barada ýanwarda ýüze çykan başagaýlygyň jikme-jiklerini öwrenen habarçymyz maglumat berdi.
Ýanwaryň ortalaryndan başlap, doňakçylygyň yz ýany, Amyderýada we Garagum kanalynda suwuň hanasyndan çykmagy ýurduň günorta-gündogar sebitleriniň hojalyklaryna howp abandyrdy, Mary welaýatynyň elektrik stansiýasynyň işiniň togtamak ähtimallygyny döretdi.
Munuň bilen baglylykda Amyderýanyň we Garagum kanalynyň ugrunda suw joşmalaryna garşy hüşgärlik ýagdaýy güýçlendirildi, ekskawatorlar we beýleki agyr tehnikalar, galyberse-de sebitiň edaralaryndan mejbury çekilen iş güýji derýalaryň kenarlaryna köpçülikleýin çekildi.
Emma bir hepdeden hem aşa wagt dowam synanyşyklar, şol sanda suwuň akabasyny üýtgeden ýerlerine çägeli haltalaryň düşelmegi hem netije bermedi. Mundan soň, suwuň hanasyndan çykan bölegine uly diametrli geçirijileri ýerleşdirmek karar edildi.
“Suwuň joşan ýerine 20-ä golaý uly turba ýerleşdirildi we olaryň üsti gum bilen gömüldi. Suw ol geçirijiler arkaly doly akyp başlandan soňra, olaryň agzy ýekeme-ýeke demir kagyzlar bilen petiklendi. Şeýdip suwuň ozalky akymyny dikeltmegi başardylar” diýip, bu wakalara şaýat bolan ýerli ýaşaýjylaryň biri habarçymyza gürrüň berdi.
Türkmenistanyň hökümeti, ýurtdaky beýleki adatdan daşary ýagdaýlarda bolşy ýaly, bu başagaýlyk barada hem habar bermediler. Ýogsa, ýanwaryň ahyrynda we fewralyň ilkinji hepdesinde prezident Serdar Berdimuhamedow Mary welaýatyna yzly-yzyna dört gezek sapar edipdi.
Azatlyk Marynyň häkimliginden bu ýagdaýlar, şol sanda suw joşmasynyň öňüni almak boýunça tagallalar barada maglumat alyp bilmedi.
Emma howa maglumatlaryny çap edýän “Meteožurnal” neşiriniň şol döwüre degişli seljeren satellit suratlarynda suw joşmasynyň öňüni hut galdyrylan bent sebäpli böwetlemek başardandygyny synlasa bolýar.
Satellit arkaly 22-nji ýanwarda düşürilen suratlarda kenaryň böwsülen böleginde suw bendiniň gurluşygyna girişilýändigini, şondan üç gün soňky suratlarda bolsa, bendiň gurluşygynyň depgininiň güýçlenendigini görmek bolýar.
Satellit arkaly 11-nji fewralda düşürilen suratlara görä, suw bendiniň gurluşygy tamamlanypdyr, agan suwuň öňi hem beklenipdir.
“Meteožurnala” görä, Garagum kanalynyň kenaryndan agan suw çölüň içinde 35 kilometre çenli baryp ýetipdir. Garagum kanalynyň azyndan 100 million kub metr töweregi suwunyň çöle siňendigi çak edilýär.
Neşiriniň çaklamalaryna görä, kanaldaky suwuň derejesiniň göterilmegi bilen bir hatarda, kenaryň böwsülen bölegindäki ýeriň relýefiniň aýratynlyklary, meselem, onuň pes bolmagy hem suwuň agmagyna ýol açan bolmagy mümkin.
Bu çaklamany sebite sapar edip gören habarçymyz hem tassyklaýar. Onuň sözlerine görä, ýerli ýaşaýjylar suwuň belli bir wagt çekilmegi netijesinde, onuň käbir bölegindäki çuňlugynyň 1,5-2 metr bolandygyny synlapdyrlar.
Ýanwaryň birinji ýarymynda Merkezi Aziýa sebitine, şol sanda Türkmenistana adatdan daşary sowuk howa aralaşdy. Ýurduň käbir sebitlerinde howanyň temperaturasy -25, -27 gradusa çenli pese gaçdy. Munuň yzýany, ýurduň suw akabalarynda we derýalarda buzluklar emele geldi.
Gadyrly okyjy, siz Telegram we WhatsApp tilsimleriniň messenjerleri arkaly Azatlyk Radiosy bilen howpsuz ýagdaýda habarlaşyp bilersiňiz. Telefon belgileri: +420 724 168 989 we +420 773 797 383.
Türkmenistanda VPN ulgamlary arkaly işleýär. Siz şu meýl: azathabar@derweze.net we sep arkaly biziň mugt Psiphon3 VPN ulgamymyzy Android ulgamlary üçin ýükläp bilersiňiz. Azatlyk Radiosy siziň şahsyýetiňiziň doly gizlinligini kepillendirýär.
Forum