Lebap we Mary welaýatlarynyň dükanlarynda çilim söwdasy ýene peýda boldy. Satuw ir bilen başlanýar we köp sanly polisiýa işgäriniň gözegçiliginde geçýär. Nobatlar müň adama ýetýär. Käbir ýagdaýlarda aýal alyjylar nobatdan çykarylýar we olara çilim satylmaýar.
30-njy iýunda Türkmenabat şäherindäki we Lebap welaýatynyň etraplarynyň döwlet dükanlarynda çilim satuwy gaýtadan başlandy. Nobatlar birnäçe ýüzden birnäçe müň adama ýetdi.
Çilimiň söwdasy irden başlandy. Her dükanda 10 töweregi polisiýa işgäri gözegçilik etdi.
Çilim her adam başyna 2 gutudan satyldy, ýöne öňki aýlardan tapawutlylykda bu gezek nobata gaýtadan durup, ençeme gezek iki gutudan çilim satyn alyp bolýardy.
Azatlygyň Lebapdaky habarçysy her kimiň birnäçe gezek nobata durup, her gezek iki gutudan çilim satyn alandygyny belleýär. Şeýlelik bilen, käbirleri birnäçe gezek nobata durup, onlarça guty çilim satyn alyp bilipdir.
Azatlygyň habarçylarynyň aýtmagyna görä, polisiýa nobatda duranlara yzygiderlilige gözegçilik edipdir. Jedel ýüze çykan halatynda polisiýa düzgüni bozanlary nobatdan kowup, tussag edilmeginiň mümkindigini duýdurypdyr.
Habarçylar çilimiň satylyp başlanmagynyň görlüp-eşidilmedik tolgunma döredendigini aýtdy. Çilim satyn alan alyjylar, köplenç satuw gutarmanka has köp çilim satyn almak üçin gaýtadan nobata durupdyr. Puly bolmadyklar karz alyp, şol gün gaýtaryp bermek wadasy bilen çilim satyn almaga howlugypdyr.
Azatlygyň habarçysy polisiýa işgärleriniň özlerine-de uly mukdarda çilim satyn alýandyklaryny görendiklerini aýtdylar.
Lebap welaýatynyň döwlet dükanlaryndaky bu çilim söwdasynyň dowamynda çilimi alyp satanlar hem göze ildi.
"Çilimi satyn alyp, derrew hususy dükanlara hödürlemek üçin nobata duran aýallar köpdi. Käbirler çilim satyn almak üçin karz edip, birnäçe sagadyň içinde puly yzyna gaýtarmagy wada berip, söwda etdiler" -diýip, dükanlardaky ýagdaýa syn eden habarçymyz aýtdy.
"Çilim satyn almak üçin gaýta-gaýta nobata durdum. Ähli pulumy sarp etdim. Indi one satmaly we gazanan puluma azyk satyn almaly" -diýip, Azatlygyň habarçylary bilen söhbetdeş bolan Türkmenabatyň ýaşaýjysy gürrüň berdi.
Başga bir zenan 23 guty çilim satyn alandygyny, ýöne entek olary satjak däldigini aýtdy.
"Men olary satjak däl, çilimleriň bahasynyň ýokarlanmagyna garaşaryn. Satuw gutarandan soň ýene bahasy ýokarlanar, soň sataryn" -diýip, türkmenabatly zenan aýtdy.
30-njy iýunda çilimiň bir gutusy Lebap welaýatyndaky döwlet dükanlarynda 50 manada satyldy. Hususy dükanlarda 80 manada. Bir gün öň hususy dükanlarda şol bir çilimiň bir gutusynyň bahasy 150-den 200 manata çenli ýetýärdi.
30-njy iýunda Lebapda başlanan çilim satuwy sagat 5-den 8-e çenli birnäçe sagadyň içinde dowam etdi. Döwlet dükanlaryndaky çilim söwdasynyň näçe günläp dowam etjekdigi entek belli däl. Geçen ýyllaryň tejribesine görä, döwlet dükanlarynda çilim satuwy birden başlaýar, birnäçe gün dowam edýär we birden togtap, birnäçe aýlap bolmaýar.
Öňki aýlardan tapawutlylykda bu gezek çilim satuwy guramaçylykly geçipdir.
Azatlygyň Lebapdaky kanun goraýjy edaralaryndaky çeşmelerine görä, ýerli polisiýa çilim satuwynyň başlanmagyndan bir gün öň 29-njy iýunda bu barada habar berlipdir. Polisiýa işgärlerine nobatçylyk borjy barada duýduryş berlipdi. Käbir ýagdaýlarda, käbir ýaşaýjylar günüň ertesi boljak satuw barada eşidip, eýýäm 29-njy iýunda agşam dükanlarda nobata durupdyr.
Şol gün Maryda hem çilim satyldy.
Azatlygyň habarçysynyň sözlerine görä, 30-njy iýunda ýerli döwlet dükanlarynda çilim satyldy. Bu sebitde hem çilim söwdasy polisiýanyň güýçli gözegçiliginde geçdi.
Lebapdan tapawutlylykda, Maryda aýallara çilim satylmandyr. Polisiýa köplenç zenan alyjylary nobatdan kowupdyr. Şol bir wagtyň özünde, habarçynyň belleýşi ýaly, polisiýanyň arasynda tanyşlary bar bolan adamlar, çilimi çäksiz mukdarda satyn alyp bilipdir.
Bu aralykda, Lebapda hem aýallary nobatdan kowmak synanyşyklary edilipdir. Lebap habarçylarynyň habar bermegine görä, emma bu ýerde polisiýa aýal-gyzlary çilim nobatyndan çykarmaga synanyşanda, olardan berk garşylyk görüpdir.
Birnäçe ýyl ozal türkmen häkimiýetleri 2025-nji ýyla çenli ýurdy temmäkiden doly azat etmek meýilnamasyny yglan etdiler. Türkmenistan 2011-nji ýylda Bütindünýä Saglyk Guramasynyň Temmäkä garşy göreş konwensiýasyna goşulandan soň, ýurtda temmäki önümleriniň ilata elýeterliligini berk çäklendirdi.
Şol bir wagtyň özünde ýerli synçylar häkimiýetleriň temmäkä endik edinen adamlara medisina kömegini bermek üçin ýeterlik çäre görmeýändigine, şeýle hem temmäki önümleriniň söwdasyndaky korrupsiýa göz ýumýandygyna ünsi çekýärler.
Gadyrly okyjy, siz Telegram we WhatsApp tilsimleriniň messenjerleri arkaly Azatlyk Radiosy bilen howpsuz ýagdaýda habarlaşyp bilersiňiz. Telefon belgileri: +420 724 168 989 we +420 773 797 383.
Türkmenistanda VPN ulgamlary arkaly işleýär. Siz şu meýl: azathabar@derweze.net we sep arkaly biziň mugt Psiphon3 VPNulgamymyzy Android ulgamlary üçin ýükläp bilersiňiz. Azatlyk Radiosy siziň şahsyýetiňiziň doly gizlinligini kepillendirýär.