9-njy ýanwarda NATO-nyň goranmak ministrleri ABŞ-nyň saýlanan prezidenti Doland Trampyň Ýaranlygyň agzalarynyň goranyş çykdajylaryny Jemi içerki önüminiň 5%-ne çenli ýokarlandyrmak baradaky teklibine şübhe bildirdiler.
Ministrler Ukrainany goramak boýunça aragatnaşyk toparynyň duşuşygynda NATO agzalarynyň goranyş maksatlaryna ýerine ýetirmek ukybynyň çykdajylary JIÖ-niň 5%-ne çenli ýokarlandyrmak meselesinden has möhümdigini aýtdy.
“Häzirki wagtda bize ähli sanlar we prosentler asla kömek etmeýär. Ykjam Jemi içerki önümiň 2%-i köp bolup biler we gowşak Jemi içerki önümiň 3.5%-i gaty az bolup biler” diýip, Germaniýanyň goranmak ministri Boris Pistorius aýtdy.
Ýewropanyň iň uly ykdysadyýeti bolan Germaniýada Jemi içerki önümiň 5%-i federal býudjetiň 40%-ne barabar bolýar.
“Muny haýsy ýurduň amal edip biljekdigini bilmeýärin. Şonuň üçin, bu prosentler meselesi däl. Bu NATO-nyň öz öňünde goýan maksatlaryna ýetmek mümkinçiliklerini durmuşa geçirmek soragy bilen ilteşikli” diýip, Pistorius aýtdy.
Tramp 7-nji ýanwarda geçirilen metbugat ýygnagynda ýewropaly ýaranlaryň ABŞ-nyň goragy üçin ýeterlik töleg geçirmeýändigi barada köpden bäri dowam edip gelýän öňe sürmesini tekrarlap, 5% çykdajy teklibini öňe sürdi.
“Olaryň ählisiniň muny etmäge ukyby bar, emma olar 5% bolmaly, 2% däl” diýip, kasam ediş dabarasy 20-nji ýanwarda geçmeli Tramp nygtady.
Birleşen Ştatlar gorag üçin özüniň Jemi içerki önüminiň 3.38%-ni harçlaýar. ABŞ-nyň ykdysadyýetiniň gerimi göz öňünde tutulanda, bu NATO-nyň jemi çykdajylarynyň 60%-ni düzýär.
Estoniýanyň goranmak ministri Hanno Pewkuryň Azatlyk Radiosyna aýtmagyna görä, Birleşen Ştatlar özüniň goranyş çykdajylaryny 5%-e çenli artdyrmak boýunça taýýarlygy äşgär etmeli. Ol munuň netijesinde, çykdajylaryň $1.5 trilliona deň boljakdygyny belledi.
Emma NATO-nyň ýurtlarynyň arasynda Jemi içerki önüminiň 3%-ni geçirýän birnäçe döwletiň biri bolan Latwiýa, çykdajylary mundan beýläk hem artdyrmagy göz öňünde tutýandygyny aýtdy.
Täze çykdajylary ornaşdyrmak üçin, muny NATO-nyň ähli 32 agza ýurdy oňlamaly. Iýuldaky ýagdaýlara laýyklykda, Ýaranlygyň 23 agzasy goranyş üçin çykdajylaryny Jemi içerki önümiň 2%-ne ýetiripdi.
Munuň bilen baglylykda, Ýewropanyň iri ykdysadyýetleri, şol sanda Germaniýa, Niderlandlar, Norwegiýa we Türkiýe öňde goýlan çykdajy maksadyna ilkinji gezek ýetdiler.
Forum