Türkmenistanyň Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy şäherinde Gurban baýramynyň ikinji gününde, 10-njy iýulda ýiti çörek gytçylygy emele geldi. Bu gytçylyk döwlet dükanlary bilen bir hatarda, bazarlarda hem ýiti duýuldy. Türkmen halkynyň gündelik we toý saçaklarynyň esasy azyk önümleriniň biri hasaplanýan çöregiň Gurban baýramyndaky gytçylygynyň baýramçylyk şowhunyna ýetiren täsirleri barada Azatlyk Radiosynyň habarçysy sebitden habar berdi.
Habarçymyzyň maglumatyna görä, 10-njy iýulda şäheriň "Kenar" bazarynda we "Aşgabat" hem-de "Deňiz" marketlerinde çörek irden sagat 9 bolmanka satylyp gutardy.
"Iki gün bäri şäherde we şäher eteklerinde çörek uly problema öwrüldi. Döwlet dükanlarynda çörek öň hem çäkli möçberde satylýardy. Ýöne bu gezek, hatda bazarlarda gymmat bahadan çörekleri satýan çörekçileriň öňünde hem uly nobatlar peýda boldy" diýip, ýerli ýaşaýjy 11-nji iýulda gürrüň berdi.
Habarçymyz gurbanlyk üçin mal soýup, sadaka berjek adamlaryň 30-40 sany çörek satyn almak üçin 150 kilometr çemesi ýol geçip, Balkanabadyň töweregine çenli baryp, çörek gözländigini hem aýtdy.
"Köp adam şol ýerden çörek getirip, gurbanlyk sadakalaryny sowdy" diýip, ýerli ýaşaýjy belledi.
Türkmenistanda 9-10-11-nji iýulda Gurban baýramy bellenildi. Türkmenler gurbanlyk üçin soýlan mallardan köplenç çorba, dograma we palaw ýaly etli naharlary bişirýärler we bu naharlary çörek bilen sarp edýärler.
Türkmenistanyň döwlet dükanlarynda çöregiň gytçylygy azyndan bäş ýyl bäri dowam edýär. Bu gytçylyk soňky ýyllarda has-da ýitileşdi. Ýöne çöregiň bazarlardaky gytçylygy barada Azatlygyň habarçylary tas ilkinji gezek habar berýärler.
Bu gytçylyk barada ýerli häkimiýetler tarapyndan resmi düşündiriş berilmeýär. Ýöne habarçymyz bilen anonimlik şertinde söhbetdeş bolan ýerli söwda edarasynyň işgäri we çörekçiler munuň sebäbini "hususy hojalygynda tamdyr çöregini bişirip satýan telekeçileriň Gurban baýramynda öz etrapdyr obalaryna dolanandygy" bilen düşündirýärler.
"Bazarlarda we dükanlarda satylýan çöregň aglabasy öz hojalygyndaky tamdyrda çörek bişirip satýan çörekçiler tarapyndan öndürilýär. Olaryň aglabasy welaýatyň çetki etrapdyr obalaryndan şähere gelip işleýän ýaşaýjylardyr. Bu ýaşaýjylar baýramçylykda öz ýaşaýan ýerlerine dolandylar. Şeýlelikde, hususyýetçileriň öndürýän çöregi azaldy. Döwletiň çörek kärhanalary hem doly güýjünde işlemeýändigi sebäpli şäherde güýçli çörek gytçylygy döredi" diýip, söwda resmisi aýtdy.
Ol şäherde çöregi öndürmek üçin zerur bolan çig malyň, şol sanda unuň näçe diýseň bardygyny, ýöne ony bişirmek üçin işçileriň ýokdugyny hem sözüne goşdy.
Habarçymyzyň maglumatyna görä, gytçylygyň ýiti duýulýandygy sebäpli, ýerli häkimlikleriň we salgyt edaralarynyň işgärleri hususy hojalygyndaky tamdyrda çörek bişirip satýan raýatlardan "bolup bildiginden köp çörek satmagy soradylar".
Geçen ýylyň sentýabrynda Balkanyň kanun goraýjy edaralarynyň işgärleri hususy hojalyklaryndaky tamdyrda çörek bişirip satýan aýallara garşy reýd geçiripdiler. Şonda kanun goraýjylar tamdyr çöregini satýanlary döwlet dükanlaryndan "ogurlanýan paýok ununy satyn almakda" aýyplap, olary “un, çörek ýetmezçiliginiň günäkärleri" atlandyrdylar we olaryň köpüsiniň işini çäklendirdiler.
"Olar bizden köpräk çörek ýapmagy we bazarlara çörek ýetişdirip bermegi soradylar. Hatda olar özleriniň çöregiň bahasyna hem goşulmajakdyklaryny wada berdiler" diýip, hususy hojalygynda çörek bişirip satýan balkanly zenan gürrüň berdi.
Geçen ýylyň ikinji ýarymynda habarçylarymyz, ýurtda dowam edýän ýiti un we çörek ýetmezçiliginiň arasynda, Aşgabatda hususy eýeçilikdäki çörek kärhanalarynyň onlarçasynyň öz işini bes edendigini habar berdiler. Bu ýagdaý öndürilýän çöregiň mukdaryny azaltmak bilen bir hatarda, ýüzlerçe adamyň işsiz galmagyna hem getiripdi.
Türkmenistan nobatdaky galla oragynda 1 million 400 müň tonna bugdaý hasylyny ýygnap almagy göz öňünde tutýar.
Gadyrly okyjy, siz Telegram we WhatsApp tilsimleriniň messenjerleri arkaly Azatlyk Radiosy bilen howpsuz ýagdaýda habarlaşyp bilersiňiz. Telefon belgileri: +420 724 168 989 we +420 773 797 383.
Türkmenistanda VPN ulgamlary arkaly işleýär. Siz şu meýl: azathabar@derweze.net we sep arkaly biziň mugt Psiphon3 VPN ulgamymyzy Android ulgamlary üçin ýükläp bilersiňiz. Azatlyk Radiosy siziň şahsyýetiňiziň doly gizlinligini kepillendirýär.
