Täjigistanyň häkimiýetleri Owganystanda häkimiýetiň "Talyban" tarapyndan ele salynmagyndan soň, neşe gaçakçylygynyň barha artýandygyny aýdýarlar. Geçen ýyl "Talyban" Owganystanda göknar ösdürip ýetişdirmegiň gadagandygyny yglan etdi we ony ekýänlere "şerigat kanuny" boýunça çäre görjekdigi bilen haýbat atdy. Emma BMG-niň maglumatyna görä, ýurtda neşe öndürilýän göknar ekininiň artandygy aýdylýar.
Owganystan bilen serhetleşýän Mir Said Ali Hamadoni etrabynyň häkimiýetleri soňky alty aýyň dowamynda, diňe Döwlet serhediniň bu böleginde, goňşy ýurtdan neşe gaçakçylygy boýunça iki synanyşygyň bolandygyny habar berdi.
«Serhetçiler bilen bolan atyşykda, bir kontrabandaçy – Owganystanyň raýaty ýok edildi. 120 kg. neşe maddalary ele salyndy» diýip, etrabyň ýolbaşçysy Nurullo Mirzozoda aýtdy.
Täjik-owgan araçägi
Soňky gezek neşe serişdelerini geçirmek synanyşygy 12-nji sentýabr gijesi Şamsiddin Şokin etrabynda bolupdyr. Täjigistanyň Milli howpsuzlyk döwlet komitetiniň Serhet goşunlary boýunça esasy müdirliginiň mälim etmegine görä, täjik serhetçileri tarapyndan aýan edilen owgan neşe gaçakçylary harytlaryny taşlap, golaýdaky territoriýa gaçyp gidipdirler.
Şamsiddin Şokin etrabynda Owganystan bilen serhet zolagynyň başlygy Zafar Gulzoda neşe serişdelerini aşyrmak synanyşyklary barada, köplenç ýerli ýaşaýjylar habar berýärler diýdi. Onuň sözlerine görä, ýerli ýaşaýjylar bu meselä hiç haçan biperwaý garamaýarlar.
Täjigistan bilen Owganystanyň araçägi
"Talyban" häkimiýete gelenden soň ("Talyban" Täjigistanda terrorçy topar diýlip ykrar edildi we ol ýurtda gadagan edilýär), Owganystandan Täjigistana göknaryň we beýleki neşe serişdeleriniň gaçakçylygynyň möçberiniň has-da artandygy barada, Täjigistanyň prezident Emomali Rahmon 14-nji sentýabrda, Duşanbe şäherinde geçirilen, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň prezidentleriniň bäşinji konsultatiw duşuşygynda aýtdy.
«Sanlar häzirki ýagdaýy aýdyň tassyklaýar. Diňe geçen ýylyň dowamynda, ýurdumyzyň ygtyýarly edaralary Owganystan serhedinde 5 tonna golaý narkotik maddalary ele saldylar. Munuň özi 2021-nji ýyldakydan 22% köp. Şeýle ýagdaýda bize bilelikde we agzybir işleşmek gerek» diýip, Täjigistanyň baştutany aýtdy.
Täjigistan bilen Owganystanyň araçägi
Ýatlatsak, geçen ýyl "Talyban" Owganystanda göknar ösdürip ýetişdirmegiň gadagandygyny yglan edip, düzgüni bozanlara "şerigat kanuny" boýunça çäre görüljekdigini aýtdy.
Ýöne halkara bilermenleriniň aýtmagyna görä, "Talyban" neşe serişdeleriniň öndürilişini artdyrdy. 2022-nji ýylyň noýabrynda BMG-niň Neşe we jenaýatçylyk baradaky Edarasy (UNODC) öz hasabatynda, Owganystanda häkimiýetiň "Talyban" tarapyndan ele salynmagyndan soňra, ýurtda neşe serişdelerini öndürýän göknar meýdanlarynyň gerimi geçen ýyl bilen deňeşdirilende 32% artdy we 233 müň gektara barabar boldy diýip beýanat berdi. Hasabatda beýan edilişi ýaly, göknar önümçiliginiň esasy bölegi Owganystanyň günorta-günbatar sebitlerinde jemlenendir. Olar umumy göknar ösdürip ýetişdirilýän meýdanlaryň 73 göterimini öz içine alýar. Hasabatda aýdylmagyna görä, Helmand welaýatynda ekin ekilýän ýerleriň bäşden bir bölegini göknar meýdanlary tutýar.
Täjigistan dünýäniň iň uly neşe öndürijisi bolan Owganystan bilen serhetleşýär, olaryň umumy serhediň uzynlygy 1300 kilometrden gowrakdyr. Täjigistanyň häkimiýetleri Owganystanyň töwereginde "howpsuzlyk guşawyny" döretmegiň zerurdygy barada, gaýta-gaýta beýanat etdiler. Duşanbeniň pikirine görä, ýarag we neşe gaçakçylygynyň, bikanun migrasiýanyň, terror we ekstremist toparlaryň agzalarynyň sebite aralaşmagynyň hem-de olaryň ideologiýasynyň öňüni almaga diňe şeýle çäre ygtybarly böwet bolup biler.
Gadyrly okyjy, siz Telegram we WhatsApp tilsimleriniň messenjerleri arkaly Azatlyk Radiosy bilen howpsuz ýagdaýda habarlaşyp bilersiňiz. Telefon belgileri: +420 724 168 989 we +420 773 797 383.
Türkmenistanda VPN ulgamlary arkaly işleýär. Siz şu meýl: azathabar@derweze.net we sep arkaly biziň mugt Psiphon3 VPN ulgamymyzy Android ulgamlary üçin ýükläp bilersiňiz. Azatlyk Radiosy siziň şahsyýetiňiziň doly gizlinligini kepillendirýär.