Türkmenistanyň býujet edaralarynda, ýokary okuw jaýlarynda gazet-žurnallara 2024-nji ýylyň birinji ýarymy üçin mejbury abuna ýazylmak möwsümi başlandy. Häkimiýetler neşirleriň hem onlaýn, hem-de kagyz görnüşlerine ýazylmagy, şeýle-de degişli töleg kwitansiýasyny hödürlemegi talap edýärler.
Lebapdaky habarçymyz berk döwlet gözegçiligindäki gazet-žurnallaryň mazmunynyň okyjylarda köplenç gyzyklanma döretmeýändigini, goşmaça mejbury çykdajylaryň bolsa, maşgala býujetine agram salýandygyny aýdýar.
“Lebabyň döwlet edaralarynyň işgärleri öňümizdäki ýylyň ýanwar-iýun aýlary üçin neşirleriň onlaýn görnüşi üçin 60 manat, öýe gelýän kagyz görnüşleri üçin hem 50 manat tölemeli. Munuň bilen bagly, ýerli poçta edaralarynyň üsti bilen 110 manat möçberinde töleg geçirilendigi baradaky kwitansiýasany hem edaranyň hasaplaşyk bölümine hödürlemeli. Ýolbaşçylar 10-njy noýabra çenli soňky möhleti kesgitlediler” diýip, ýerli býujetçileriň biri 26-njy oktýabrda habarçymyza gürrüň berdi we bu talapdan boýun gaçyranlara ‘käýinç’ berilýändigini nygtady.
Ol sebitdäki edaralaryň işgärlerinden neşirleriň kesgitlenen görnüşlerine abuna bolmak soralýandygyny, şol bir wagtda käbir býujetçilere zähmet çekýän pudagyna degişli beýleki neşirlere hem goşmaça ýazylmak soralýandygyny aýtdy.
Degişli maglumat ÝHHG wekili türkmen häkimiýetlerini media azatlygy boýunça borçnamalary berjaý etmäge çagyrdy“Bilim işgärlerine, mugallymlara we terbiýeçilere ‘Türkmen dili’, ‘Mugallymlar gazeti’ we beýleki syýasy äheňli neşirlere dagy goşmaça abuna ýazylmak soralýar. Netijede ýene-de goşmaça 20 manat möçberinde çykdajy etmeli bolýar” diýip, ýagdaýlary başdan geçirýän söhbetdeşimiz habarçymyza aýtdy.
Mejbury abuna talaby ýokary okuw jaýlarynyň, ýöriteleşdirilen mekdepleriň hem talyplaryna degişli bolup dur. Habarçymyz bu mejburyýetiň döwletden stipendiýa alman, öz hasabyna okaýan ýaşlara, olaryň ene-atalaryna hasam köp agram salýandygyny belleýär.
“Talyplar okuw töleginden daşgary-da, agaç nahallaryny satyn almak, okuw jaýyny, otaglary we umumy ýaşaýyş jaýyny abatlamak, sport egin-eşiklerini, telpek we köýnek ýaly milli geýimleri satyn almak üçin hem pul çykarmaly bolýarlar. Bular ykdysady krizis sebäpli gün-güzeranyny zordan aýlaýan hojalyklara onsuz hem goşmaça agram salýar. Häkimiýetleriň mejbury abuna talaby gaty artykmaç” diýip, habarçymyzyň söhbetdeşi öz maşgalasynda dört adamyň şol bir görnüşli neşirlere ýazylmaga mejbur edilýändigini gürrüň berdi.
Ol ýerli gazet-žurnallaryň mazmunynyň okyjylarda köplenç gyzyklanma döretmeýändigini, olarda aglaba şol bir habarlaryň çap edilýändigini hem sözüne goşdy.
Metbugat azatlygy boýunça halkara hasabatlarda dünýä ýurtlarynyň arasynda yzdaky orunlary eýeleýän Türkmenistanda metbugat serişdeleri berk döwlet gözegçiligi astynda galýar. Gazet-žurnallaryň baş redaktorlary prezident tarapyndan wezipä bellenilýär.
Serhetsiz Reportýorlar guramasynyň Metbugat azatlygy boýunça 2023-nji ýylda çap eden soňky ýyllyk hasabatynda Türkmenistan 180 ýurduň arasynda 176-njy orunda ýerleşdirildi. Hasabatda geçen ýyl häkimiýet başyna Serdar Berdimuhamedowyň gelmegi bilen, ýurtda senzuranyň we gözegçiligiň gaýtadan güýçlendirilendigi nygtalýar.
Türkmenistanda býujet işgärlerinden, talyplardan ýylyň dowamynda iki gezek gazet-žurnallara mejbury abuna ýazylmak talap edilýär. Mejbury okyjy çekmek boýunça bu işlere güýz we ýaz aýlarynda badalga berilýär.
Degişli maglumat Türkmen mediasynyň propaganda tärleriGadyrly okyjy, siz Telegram we WhatsApp tilsimleriniň messenjerleri arkaly Azatlyk Radiosy bilen howpsuz ýagdaýda habarlaşyp bilersiňiz. Telefon belgileri: +420 724 168 989 we +420 773 797 383.
Türkmenistanda VPN ulgamlary arkaly işleýär. Siz şu meýl: azathabar@derweze.net we sep arkaly biziň mugt Psiphon3 VPNulgamymyzy Android ulgamlary üçin ýükläp bilersiňiz. Azatlyk Radiosy siziň şahsyýetiňiziň doly gizlinligini kepillendirýär.