1953-nji ýylda Staliniň ölümi bilen Sowet Soýuzynda zulmat tüni sähelçe-de bolsa egsilip, döwlet durmuşynda liberal tendensiýalar ýüze çykyp başlaýar. Demir ýumruk astynda şekillenen sowet döredijilik endiklerinde maýylganlyk läheň güýjüň gaýdymy bilen gaýzygyp başlaýar.
50-nji ýyllaryň ortalarynda Sowet giňişliginde maýylganlyk sähelçe-de bolsa, ýuwaş-ýuwaşdan liberal garaýyşlary saýhallap başlaýar. Syýasat taryhynda “Hruşýowyň maýylganlygy” bilen ýatda galan döwür demir perdäniň aňyrsynda demigen sowet intelligensiýasyna umyt berýär.
Maýylganlyk döwri uzaga çekmese-de, 1980-nji ýyllaryň ortalarynda Mihail Gorbaçýowyň häkimiýet başyna gelmegi bilen beýleki pudaklar bilen bir hatarda medeniýetde we sungatda aç-açanlyk öňküsinden rowaçlanyp başlaýar. “Perestroýka – üýtgedip gurmak”, “glasnost – aç-açanlyk” ýaly adalgalar “sowet maýylganlygynyň” dowamaty hökmünde erkinlige teşne intelligensiýanyň jylawyny gowşadýar. Munuň yzýany, Sowet Soýuzy tutuş läheňligi bilen taryhyň sahnasynda çym-pytrak bolýar, ýöne sowet mekdebinde ýetişen ýurtlaryň birnäçesi, şol sanda Türkmenistan sowet “maýylganlygyny” we “aç-açanlygyny”, synçylara görä, ähtimal sözüň doly manysynda dowam etdirip bilmedi.
Sowet Soýuzynda “üýtgedip gurmagyň” hem-de “aç-açanlygyň” awtorlaryndan iň soňky sowet lideri Mihail Gorbaçýow golaýda 90 ýaşady.
Dünýä Türkmenleriniň bu sany “sowet aç-açanlygynyň” medeni ugurlarda Türkmenistanda amal edilişine syn edýär we onuň netijeleriniň garaşsyzlykdan soňky ykbalyna nazar aýlaýar. Gepleşigimize Pragada ýaşaýan türkmen ýazyjysy Hudaýberdi Hallyny çagyrdyk.
Siziň brauzeriňiz HTML5 formatyny goldamaýar
Sowetler döwrüniň aýagynda rowaçlanan “aç-açanlyk” we onuň türkmen edebiýatyndaky öwsüni