Eýran ölüm jezalaryny köp bermekde, çagalary jezalandyryp öldürmekde tankytlanýar

Jawaid Rehman

BMG-niň Eýrandaky adam hukuklary boýunça ýörite hasabatçysy geçen ýyl bu ýurtda pikiriňi beýan etmek hukuklary, azatlyk we adalatly sud babatynda “çäklendirmeleriň köpelendigini” aýtdy hem-de Tährany jezalandyrylyp öldürilýänleriň sanynyň köplügi, şol sanda azyndan ýedi çaganyň jezalandyrylyp öldürilendigi sebäpli berk tankyt etdi.

Jawaid Rehmanyň geçen aýda ýazylan we “Eýran Yslam Respublikasyndaky adam hukuklarynyň ýagdaýy” diýlip atlandyrylan hasabaty 16-njy awgustda BMG-niň Baş Assambleýasyna berildi.

Hasabatda Eýranda 80-den gowrak jenaýat üçin ölüm jezasynyň berilýändigi aýdylýar. Olaryň arasynda zynahorlyk, gomoseksuallyk, neşe maddalaryny saklamak, “hudaýa garşy uruş alyp barmak, küpür geplemek we Muhammet pygamberi masgaralamak” hem bar.

Ol Eýranda ölüm jezasy berilýän jenaýatlaryň köpüsiniň Siwil we syýasy hukuklar boýunça halkara şertnamasynda düýpli jenaýat hasaplanylmaýandygyny aýtdy.

Rehman Eýranda 2018-nji ýylda jezalandyrylyp öldürilen adamlaryň sanynyň 2007-nji ýyldan bäri iň az görkeziji bolandygyny aýtdy. Emma ol bu görkezijiniň dünýä boýunça iň ýokary sanlaryň biri bolmagynda galýandygyny hem sözüne goşdy.

Ölüm jezasy berilýänleriň sanynyň azalmagy, Rehmanyň aýtmagyna görä, Eýranyň neşä garşy kanunlarynagirizilen düzedişler bilen bagly; bu düzediş esasynda neşe jenaýatlary bilen bagly jezalandyrylyp öldürilenleriň sany 2017-nji ýylda 231 bolanlygyndan 2018-nji ýylda 24 adam çenli azaldy.