Çarşenbe güni Türkmenistanyň Mejlisinde prezident Gurbanguly Berdimuhamedow bilen milli parlamentiň dördünji çagyryşynyň deputatlarynyň arasynda duşuşyk boldy.
Duşuşygyň dowamynda prezident Gurbanguly Berdimuhamedow çykyş edip, beýleki meseleler bilen bir hatarda ýurduň ykdysady ösüşi barada hem durup geçdi. Ol ýurdy yzygiderli ösdürmek maksady bilen oňat şertler döredilen, bäsleşige ukyply ykdysdyýetiň nusgasynyň saýlanyp alnandygyny nygtap geçdi.
Berdimuhamedow, hususan-da, ýurduň ykdysady gurluşyny mundan beýläk-de özgertjek işler dogrusynda hem durup geçdi. Türkmen lideri ýurduň ykdysadyýetinde döwlet eýeçiliginden, käbir ugurlary hususy eýeçilige geçirmek, gymmatly kagyzlar bazaryny döretmek, döwlet ätiýaçlandyryş kompaniýalaryna bäsdeş başga kärhanalary hem döretmek ýaly çäreleri geçirmegiň zerurdygyny belledi.
Görkezijiler tapawutly
Emma prezident Berdimuhamedowyň bu ruhybelent çykyşyna “Ykdysady azatlygyň indeksi – 2012” atly hasabat kölege salana meňzeýär. Düýbi ABŞ-da ýerleşýän “The Heritage Foundation” we “Wall Street Journal” gazetiniň dünýä ýurtlarynyň ykdysady azatlygynyň derejesi boýunça bilelikdäki çap eden täze hasabatynda 179 döwletiň arasynda Türkmenistan 168-nji orunda ýerleşdirildi.
Hasabatda ýurtlara ykdysady azatlygyň esasy dört ölçegi, ýagny kanunyň üstünligi, dolandyryşyň kämilligi, hökümetiň çäkliligi we bazaryň açyklygy kriterileri boýunça baha berlip, sanaw düzüldi.
Hasabatda Türkmenistana 43,8 bal berildi. Bu geçen ýylka görä, 0,2 görkeziji ýokarydyr. Hasabatda bellenişine görä, Türkmenistanyň görkezijileriniň gowulanmagyna ýurduň maliýe pudagyndaky öňegidişlik sebäp bolupdyr. Ýöne muňa garamazdan, Türkmenistanyň görkezijileri Aziýa-Ýuwaş okean regionynyň düzüminde garalýan region we ol, umuman, dünýä derejesinde hem ortaça görkezijilerden örän pesde durýar.
Bar bolan kynçylyklar
“Ykdysady azatlygyň indeksi – 2012” hasabatynda Türkmenistanda prezident Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýurduň ozalky baştutany Saparmyrat Nyýazowa görä ykdysadyýeti birneme azat etmek ugrunda käbir syýasaty alyp barandygy nygtalýar. Emma, muňa garamazdan, ýurtda henizem köp zadyň – ykdysadyýetiň we medianyň döwletiň berk gözegçiliginde galýanlygy-da bellenilýär.
Hasabata görä, Türkmenistanyň kanunçylygy baglaşylan şertnamalary we emläk haklaryny ýeterlik derejede dolandyryp bilmeýär. Kanunlar kämil däl, sudýalaryň hem ýeterlik derejede hünär taýýarlygy ýok we bu ugurda parahorluk juda ýaýran. Şeýle-de, hasabatda bellenişi ýaly, Türkmenistanda biznesi açmak we ony ýöretmek juda çäkli bolup galýar; mundan başga-da bar bolan kanunlaryň işleýşi hem kanagatlanarly däl.
Hasabatda öňe sürlen bu pikirleriň aglabasy bilen “Uruş we parahatçylyk maglumatlary institutynyň” Merkezi Aziýa boýunça bilermeni Jon MakLoud hem ylalaşyp, Berdimuhamedowyň çykyşynyň saýlaw kampaniýasynyň çäklerinde edilen çykyşdygyny aýdýar.
“Elbetde, ol özüni uly-uly işleri edýän adam hökmünde görkezjek bolýar. Meniň pikirimçe, ýurtda hakyky syýasy oppozisiýanyň ýokdugy sebäpli, ol nähili bolanda-da saýlawlarda ýeňiş gazanar. Şonuň üçin-de beýle çykyşlara onçakly bir möhüm ähmiýetem bermeli dälmika diýýan” diýip, MakLoud belleýär.
“Ykdysady azatlygyň indeksi – 2012” hasabatynda Özbegistan 164-nji, Täjigistan 129-njy, Gyrgyzystan 88-nji, Gazagystan bolsa 65-nji orunda ýerleşdirildi. Hasabatda Gon-Konguň ykdysadyýeti 18 ýyl bäri dünýäde iň azat ykdysadyýet diýlip hasaplanyp gelinýär. Sanawyň iň soňunda, 179-njy orunda bolsa Demirgazyk Koreýa bar.
Duşuşygyň dowamynda prezident Gurbanguly Berdimuhamedow çykyş edip, beýleki meseleler bilen bir hatarda ýurduň ykdysady ösüşi barada hem durup geçdi. Ol ýurdy yzygiderli ösdürmek maksady bilen oňat şertler döredilen, bäsleşige ukyply ykdysdyýetiň nusgasynyň saýlanyp alnandygyny nygtap geçdi.
Berdimuhamedow, hususan-da, ýurduň ykdysady gurluşyny mundan beýläk-de özgertjek işler dogrusynda hem durup geçdi. Türkmen lideri ýurduň ykdysadyýetinde döwlet eýeçiliginden, käbir ugurlary hususy eýeçilige geçirmek, gymmatly kagyzlar bazaryny döretmek, döwlet ätiýaçlandyryş kompaniýalaryna bäsdeş başga kärhanalary hem döretmek ýaly çäreleri geçirmegiň zerurdygyny belledi.
Görkezijiler tapawutly
Emma prezident Berdimuhamedowyň bu ruhybelent çykyşyna “Ykdysady azatlygyň indeksi – 2012” atly hasabat kölege salana meňzeýär. Düýbi ABŞ-da ýerleşýän “The Heritage Foundation” we “Wall Street Journal” gazetiniň dünýä ýurtlarynyň ykdysady azatlygynyň derejesi boýunça bilelikdäki çap eden täze hasabatynda 179 döwletiň arasynda Türkmenistan 168-nji orunda ýerleşdirildi.
Hasabatda ýurtlara ykdysady azatlygyň esasy dört ölçegi, ýagny kanunyň üstünligi, dolandyryşyň kämilligi, hökümetiň çäkliligi we bazaryň açyklygy kriterileri boýunça baha berlip, sanaw düzüldi.
Hasabatda Türkmenistana 43,8 bal berildi. Bu geçen ýylka görä, 0,2 görkeziji ýokarydyr. Hasabatda bellenişine görä, Türkmenistanyň görkezijileriniň gowulanmagyna ýurduň maliýe pudagyndaky öňegidişlik sebäp bolupdyr. Ýöne muňa garamazdan, Türkmenistanyň görkezijileri Aziýa-Ýuwaş okean regionynyň düzüminde garalýan region we ol, umuman, dünýä derejesinde hem ortaça görkezijilerden örän pesde durýar.
Bar bolan kynçylyklar
“Ykdysady azatlygyň indeksi – 2012” hasabatynda Türkmenistanda prezident Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýurduň ozalky baştutany Saparmyrat Nyýazowa görä ykdysadyýeti birneme azat etmek ugrunda käbir syýasaty alyp barandygy nygtalýar. Emma, muňa garamazdan, ýurtda henizem köp zadyň – ykdysadyýetiň we medianyň döwletiň berk gözegçiliginde galýanlygy-da bellenilýär.
Hasabata görä, Türkmenistanyň kanunçylygy baglaşylan şertnamalary we emläk haklaryny ýeterlik derejede dolandyryp bilmeýär. Kanunlar kämil däl, sudýalaryň hem ýeterlik derejede hünär taýýarlygy ýok we bu ugurda parahorluk juda ýaýran. Şeýle-de, hasabatda bellenişi ýaly, Türkmenistanda biznesi açmak we ony ýöretmek juda çäkli bolup galýar; mundan başga-da bar bolan kanunlaryň işleýşi hem kanagatlanarly däl.
Hasabatda öňe sürlen bu pikirleriň aglabasy bilen “Uruş we parahatçylyk maglumatlary institutynyň” Merkezi Aziýa boýunça bilermeni Jon MakLoud hem ylalaşyp, Berdimuhamedowyň çykyşynyň saýlaw kampaniýasynyň çäklerinde edilen çykyşdygyny aýdýar.
“Elbetde, ol özüni uly-uly işleri edýän adam hökmünde görkezjek bolýar. Meniň pikirimçe, ýurtda hakyky syýasy oppozisiýanyň ýokdugy sebäpli, ol nähili bolanda-da saýlawlarda ýeňiş gazanar. Şonuň üçin-de beýle çykyşlara onçakly bir möhüm ähmiýetem bermeli dälmika diýýan” diýip, MakLoud belleýär.
“Ykdysady azatlygyň indeksi – 2012” hasabatynda Özbegistan 164-nji, Täjigistan 129-njy, Gyrgyzystan 88-nji, Gazagystan bolsa 65-nji orunda ýerleşdirildi. Hasabatda Gon-Konguň ykdysadyýeti 18 ýyl bäri dünýäde iň azat ykdysadyýet diýlip hasaplanyp gelinýär. Sanawyň iň soňunda, 179-njy orunda bolsa Demirgazyk Koreýa bar.
